سبک درمانی دیالکتیک

سبک درمانی دیالکتیک که به رفتار درمانی دیالکتیکی یا DBT نیز شناخته شده است، نوعی درمان شناختی رفتاری به‌حساب می‌آید. این درمان که درواقع از زیرشاخه‌های درمان شناختی رفتاری محسوب می‌شود به بیمارانی که از اختلال شخصیت مرزی، افسردگی مزمن، اختلال دو قطبی، خود آزاری و… رنج می‌برند می‌آموزد تا در لحظه حال زندگی کنند. به‌این ترتیب بیمار می‌تواند در طی این شیوه درمانی را‌های صحیح کنار آمدن با اضطراب‌ها و استرس‌هایش را پیدا کند و روابط خود با اطرافیانش را بهبود بخشد. همچنین رفتار درمانی دیالکتیک به افراد کمک می‌کند تا در عواطف خود تعادل ایجاد کنند و رفتارهای آسیب‌زا مانند مصرف مواد مخدر یا خوردن بیش‌از اندازه را کنترل نمایند.

این راه‌کار درمانی که توسط «مارشا لاینهان» در دهه هشتاد میلادی، پایه‌گذاری شد در ابتدا با هدف درمان بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی به‌کار برده می‌شد؛ اما به مرور زمان با پوشش درمان طیف وسیعی از اختلالات روانی، به مقبولیت بالایی رسید. در این مطلب قصد داریم این نوع درمان و ابعاد مختلف آن را مورد بررسی قرار دهیم. 

رفتار درمانی دیالکتیک چیست؟ و برای کدام درمانگران روش کاربردی خواهد بود ؟

درمان دیالکتیک نوعی گفتار درمانی به‌شمار می‌آید که به بیمار کمک می‌کند تا به درکی درست از احساسات خود دست‌یابد. این شیوه درمانی با هدف آموزش زندگی در لحظه، راه‌های مدیریت احساسات، استرس، اضطراب و عواطف را به بیماران می‌آموزد و درنهایت کمک می‌کند تا آنان روابط خود و دیگران را بهبود بخشند. رویکرد درمان دیالکتیکی بر جنبه روانی_ اجتماعی درمان بیماران تأکید دارد و عقیده دارد برخی افراد مستعد آن هستند که در موقعیت‌های هیجانی خاص شیوه‌های نامعمولی از واکنش‌ها را از خود نشان دهند. این موقعیت‌ها که اغلب در روابط عاطفی، دوستانه و خانوادگی دیده می‌شوند، در دسته‌ای از افراد با سطح برانگیختگی بسیار بالایی همراه است، بنابراین این افراد به سطح بالاتری از تحریک هیجانی می‌رسند و زمان طولانی‌تری لازم دارند تا به سطح برانگیختگی عادی بازگردند.

بنابراین افرادی که قصد کنترل هیجان‌های آشفته‌ساز خود را دارند، به شیوه رفتار درمانی دیالکتیک قابل درمان هستند. این افراد تحت این شیوه درمانی بدون ازدست دادن کنترل خود، قدرت برخورد صحیح با ناراحتی‌ها و مشکلات را پیدا می‌کنند. بیمارانی که از اختلالاتی مانند افسردگی مزمن، مصرف مواد مخدر، وسواس، اختلال دوقطبی، خوردن بیش‌ازحد، خودکشی و خودآزاری رنج می‌برند با این شیوه درمانی بهبود می‌یابند و به توانایی برقراری تعادل میان احساسات و رفتار خود دست پیدا می‌کنند.

 ‌چگونه رفتار درمانی دیالکتیک در روان مراجعین تأثیر می‌گذارد؟

هیجانات آشفته‌ساز یا دردسرساز، اثر مخربی بر روح و روان فرد بیمار وارد می‌آورد، زمانی که این افراد دچار خشم، وحشت یا غم می‌شوند به‌صورت عمیق این احساسات بر روی آن‌ها اثر می‌گذارد و آن‌ها را بی‌طاقت می‌کند. برخی از پژوهشگران معتقد هستند این احساسات دگرگون کننده، ممکن است از دوران کودکی در فرد ایجاد شده باشد که به مرور زمان با رشد و تحول کودک ساختار مغزی را تغییر می‌دهند و آسیب‌پذیری در برابر هیجانات منفی را ایجاد می‌کنند. اما این مسئله به این معنی نیست که این رفتارها در فرد نهادینه شده است و هیچگونه امکان تغییر در آن‌ها وجود ندارد، بلکه درمانگران و روانشناسان در درمان به سبک دیالکتیک، با ایجاد تغییر در رفتار بیمار سعی در ایجاد بهبودی وی دارند.

پروسه و روند درمان دیالکتیک به این شکل است که درمانگر از تکنیک حل مسئله در ایجاد تغییر رفتار بیمار استفاده می‌کند. مهمترین استراتژی این درمان این است که به مراجع کمک کند تا به مهارت‌های ذهن آگاهی دست یابد. به‌این ترتیب ذهن آگاه، به بیمار کمک می‌کند تا بر زمان حال تمرکز نماید و به آن احساسی که درون او رخ می‌دهد توجه نشان دهد و از حواس پنجگانه خود برای هماهنگی و تعادل آنچه در اطراف او اتفاق می‌افتد استفاده کند.

شما اساتید گرانقدر و دانشجویان محترم می‌توانید جهت مطالعه عمیق‌تر در نوع درمان دیالکتیکی از پکیج‌های تهیه شده در بنیاد روانکال استفاده نمایید. «پکیج کنترل خشم با متد عقلانی»، «پکیج آموزش ۱۰ متد درمان از ۲۰ درمانگر برتر» و «مستندهای روانشناسی» اطلاعات کامل و جامعی در این حوزه از علم روانشناسی در اختیار شما قرار می‌دهد. بنیاد روانکال به‌عنوان تهیه‌کننده منابع آموزش روانشناسی، پکیج‌های خود را ازطریق وب‌سایت مجموعه در اختیار علاقمندان قرار می‌دهد.

روش‌شناسی رفتار درمانی دیالکتیک و سبک‌های متنوع آن

DBT رویکرد درمانی است که بر مبنای شواهد استوار گشته است و در طول درمان به بیمار کمک می‌کند تا سطح تنش و اضطراب خود را کاهش دهد، به خودشناسی دست یابد، روابط عمیق و بهتری ایجاد کند، افکار منفی خود را کاهش دهد و بتواند عواطف خود را کنترل کند. رفتار درمانی دیالکتیک باتوجه به مشکل مراجع، به سبک‌های مختلفی توسط درمانگران انتخاب و به‌کار برده می‌شوند. در ادامه به بررسی انواع سبک‌های DBT می‌پردازیم.

رفتار درمانی دیالکتیک به سبک درمان فردی

این سبک درمانی که توسط روانشناس مجرب و باتجربه انجام می‌گیرد، مهارت‌های رفتاری خاصی که بیمار با آن‌ها در چالش است، به او آموزش داده می‌شود. در روند جلسات DBT، بیمار مشکلات و مسائلی که با آن‌ها مواجه است را  با درمانگر مطرح می‌کند. سپس درمانگر باتوجه به مشکلات مراجع و در جهت افزایش کیفیت زندگی و بهبود روابط او راه‌کارها، مهارت‌های رفتاری و تمرین‌هایی ارائه می‌دهد. درمانگر در این فرآیند تلاش می‌کند تا اضطراب بیمار کاهش و عزت نفس او افزایش پیدا کند. در بین مشکلات مراجع، رفتارهای خودآزارانه و خودکشی‌گرایانه در اولویت درمان قرار دارند. 

درمان فردی این کمک را به بیمار می‌کند تا در یک رابطه قاطع‌تر و قدرتمندتر ظاهر شود و بتواند بدون ایجاد خللی در آن، نیازهای خود را بدون مشکل بیان کند. به‌این ترتیب مراجع می‌آموزد که به‌شکل مؤثرتری گوش دهد، ارتباط برقرار کند، با موقعیت‌های چالش‌برانگیز روبه‌رو شود و درعین حال احترام دیگران را حفظ نماید.

رفتار درمانی دیالکتیک به سبک درمان گروهی

جلسات DBT با رویکرد گروه درمانی، معمولاً ۲ تا ۳ ساعت زمان می‌برد که طی آن تکنیک‌های تعامل یا اثربخشی فردی، مهارت‌های رفتاری، مهارت‌های افزایش هوشیاری فراگیر و ایفای نقش به بیماران آموزش داده می‌شود. این سبک درمانی به مراجعین کمک می‌کند تا مهارت‌های رفتاری را در یک محیط گروهی آموزش ببینند و با انجام تمارین و تکالیف مختلف روش‌های مؤثر تعامل با دیگران را بیاموزند. 

رفتار درمانی دیالکتیک به سبک پرورش مهارت ذهن آگاهی

این سبک به مراجع کمک می‌کند تا زمان حال را بهتر و بیشتر درک کند، درواقع مزیت این نوع درمان توسعه مهارت تمرکز بر زمان حال به‌شمار می‌آید. به‌این ترتیب ذهن آگاهی به بیمار کمک می‌کند تا در لحظه زندگی کند و به آنچه در درون او می‌گذرد (احساسات، افکار، تکانه‌ها، هیجانات و…) توجه نماید و از حواس خود کمک بگیرد تا ارتباط بهتری با اطراف خود برقرار کند. درمان دیالکتیک، در این سبک به بیمار آموزش می‌دهد کمتر درگیر تجارب دردناک گذشته یا تهدیدهای آینده شود. همچنین این مهارت به مراجع کمک می‌کند تا در شرایط سخت عاطفی بر مهارت‌های مقابله سالم تمرکز کند ، آرام بماند و رفتار منفی از خود بروز ندهد. همچنین پرورش ذهن آگاهی در این سبک مراجع را از قضاوت‌های بی‌جا و پرورش افکار منفی باز می‌دارد.

رفتار درمانی دیالکتیک به سبک پرورش مهارت تحمل آشفتگی (تاب‌آوری) 

وقایع آشفته‌ساز، چالش‌ها، مشکلات زندگی و… ازجمله مسائلی هستند که همواره همه افراد بخصوص افراد درگیر با اختلالات روانی تجربه می‌نماییم. در جلسات رفتار درمانی دیالکتیک، درمانگر به بیمار کمک می‌کند تا با انجام تمرین‌های خاصی خود را در برابر این مسائل مقاوم کند. پذیرش هر مشکلی که بیمار با آن دست‌ و پنجه نرم می‌کند، اولین قدم در جهت ایجاد تغییر در رفتارهای منفی و ایجاد رفتارهای مثبت محسوب می‌شود. در این جلسات درمانی به مراجعین آموزش داده می‌شود تا زمینه را برای این تغییرات مثبت آماده کنند و با استفاده از تکنیک‌های حواس پرتی، بهبود لحظه حال، خود تسکینی و… بتوانند مدیریت بحران داشته باشند. تکنیک‌های پرورش تحمل آشفتگی به بیمار کمک می‌کند تا به آینده خوش‌بین باشد و چشم‌انداز مثبت‌تری پیدا کند.

رفتار درمانی دیالکتیک به سبک پرورش مهارت نظم ‌بخشی هیجانی

نظم بخشیدن به احساس به هر فرد کمک می‌کند تا بتواند احساسات قوی را به‌شکلی مؤثرتر هدایت کند، به‌این ترتیب مراجع می‌تواند احساسات خود را شناسایی کند، آن‌ها را نامگذاری نماید و سپس در آن‌ها تغییر ایجاد کند. در درمان دیالکتیک، شناسایی احساسی مانند عصبانیت و کنار آمدن یا نظم بخشیدن به آن سبب ایجاد آرامش در بیمار می‌نماید، درنتیجه به او کمک می‌کند تا احساسات مثبتی را تجربه کند. درواقع هدف از آموزش مهارت نظم بخشیدن به حالات درونی این است که مراجع بتواند بدون واکنش منفی و مخرب احساست خود را کنترل نماید.

رفتار درمانی دیالکتیک به سبک پرورش مهارت ایجاد ارتباط مؤثر

این مهارت درمان دیالکتیک به بیماران کمک می‌کند تا بتوانند در رابطه با اطرافیان بهترین رفتار را از خود نشان دهند. این درمان به بیماران می‌آموزد تا روابط بهتری با دیگران ایجاد کنند و زندگی شخصی، اجتماعی و حرفه‌ای بهتری داشته باشند. همچنین فرد مراجع می‌تواند بدون آسیب براساس احترام متقابل با اطرافیان خود برخورد نماید. چراکه، مهارت ارتباط مؤثر به مراجع یاد می‌دهد که در مواجهه با مشکلات چگونه با آن‌ها کنار آید و چاره اندیشی صحیحی داشته باشد.

تأثیر روش رفتار درمانی دیالکتیک در روابط زوجین

طبق یافته‌های محققانی ازجمله لاینهان، رفتار درمانی دیالکتیک شیوه مؤثری در بهبود بخشیدن به روابط زوجین شناخته شده است. اغلب زوجین بعد از ازدواج به دلیل وجود مسائل اقتصادی، روابط خانوادگی، تربیت فرزند، مسائل جنسی و… دچار تعاضات و چالش‌هایی با یکدیگر می‌شوند. روند زندگی این افراد به مرور زمان تحت تأثیر هیجانات منفی و رفتارهای ناسازگارانه قرار می‌گیرد. انجام درمان دیالکتیک با رویکرد ذهن آگاهی، به زوجین کمک می‌کند تا رفتار و نقاط قوت خود را بشناسند و آن‌ها را تقویت نمایند، به‌این ترتیب این افراد نسبت به خود و طرف رابطه احساس بهتری پیدا می‌کنند.

درمانگر در فرآیند درمان زوجین با تکیه بر ذهن آگاهی به زوجین مهارت تنظیم و کنترل هیجانات را می‌آموزد و آن‌ها را تشویق می‌کند تا در فعالیت‌های روزانه هیجانات خود را مدیریت نمایند. به‌این ترتیب مداخلات سازنده درمانگر در روابط زناشویی سبب ایجاد صمیمیت بیشتر و ایجاد سازگاری بهتر می‌نماید. «پکیج مهارت‌های عاطفی و جنسی ویژه زوجین» و «پکیج کامل درمان‌های موج سومی مبتنی بر ذهن آگاهی»، منابع بسیار کاملی هستند که بر ذهن آگاهی و رفتار درمانی دیالکتیک در حوزه علم روانشناسی تمرکز نموده‌اند. اساتید محترم و علاقمندان می‌توانند جهت تهیه این پکیج‌ها با بنیاد روانکال در ارتباط باشند.

انواع اصلی رفتار درمانی دیالکتیک

رفتار درمانی دیالکتیک، یک درمان اثربخش، مفید و برپایه علم است که  بسیاری از تعارضات و چالش‌ها را برطرف می‌نماید. به‌طورکلی هرگاه فردی احساس نمود که علائم سلامت روان وی بر زندگی روزمره او اثرات منفی از خود نشان می‌دهد، با انتخاب شیوه درمان دیالکتیک می‌تواند به‌شکلی مؤثر رفتار و احساسات خود را مدیریت نماید. در این شیوه درمانی، همانطور که در قسمت‌های قبل اشاره شد درکانگر با افزایش مهارت‌هایی همچون مهارت ذهن آگاهی، ایجاد ارتباط مؤثر، نظم بخشی هیجانی و پرورش تاب‌آوری به‌صورت گروهی یا فردی سعس می‌نماید به مراجع کمک نماید تا احساسات منفی خود را به خوبی کنترل و رفتار مثبت خود را تقویت کند.

با کمک انواع اصلی این راه‌کار درمانی، مراجعین با همکاری درمانگر می‌توانند نقاظ ضعف و منفی خود را تغییر دهند و روابط خود را با اطرافیان بهبود بخشند. 

انواع فرعی رفتار درمانی دیالکتیک

درواقع انواع فرعی یا ثانویه رفتار درمانی دیالکتیک به پرورش مهارت‌های فردی با انجام تمارینی مربوط می‌شود که درمانگر به مراجع توصیه می‌نماید. در این شیوه درمانی مانند دیگر راه‌کارهای درمانی زمانی که مراجع مایل به درمان باشد و علاقمند باشد تا در روابط خود تغییراتی ایجاد نماید اثربخشی بیشتری دیده می‌شود. این مراجعین می‌توانند با انجام تمرین‌های فردی یا گروهی در فواصل بین جلسات درمانی به روند درمان خود کمک کنند و نتیجه بهتر از جلسات درمانی دریافت نمایند. تمرین‌های مانند تمرکز حواس، تمرینات تنفسی، آرام‌سازی، انجام تمرین‌های ورزشی و… ازجمله راه‌کارهای فرعی اما مؤثر در بهبود هرچه سریع‌تر بیمار به‌حساب می‌آیند.

علل تفاوت سبک‌ها و بهترین‌ها در حوزه تخصصی رفتار درمانی دیالکتیک

طبق نظر محققان و پژوهشگران، اثربخشی رفتار درمانی دیالکتیک تحت تأثیر سن، نژاد، جنسیت، هویت جنسی و گرایش‌های جنسی متفاوت است. این رویکرد درمانی قادر خواهد بود تا مهارت‌های مثبت و رفتار صحیح را در مراجعین بهبود بخشد، به شرط آنکه نوع سبک و تکنیک درمانی باتوجه به شدت تعارضات و نوع اختلال بیمار انتخاب گردد. در این شرایط است که درمانگر می‌تواند راه‌کارهای مؤثر را جهت کنترل احساسات منفی و مدیریت رفتار به مراجع پیشنهاد دهد.

در ابتدای فرآیند درمان، درمانگر با پرسیدن سؤالاتی، مخرب‌ترین و ناسازگارترین رفتار مراجع را شناسایی می‌کند و سپس برای افزایش کیفیت زندگی او و بالابردن روابط بین فردی وی، از یکی از سبک‌های درمان دیالکتیک جهت ایجاد تعادل و آموزش مدیریت احساس استفاده می‎کند. به‌این ترتیب با انتخاب صحیح تکنیک درمانی، مراجع می‌تواند هیجانات خود را مدیریت نماید، عزت‌نفس خود را بهبود بخشد و راه‌هایی جهت تجربه شادی و تقویت روابط خود با دیگران پیدا نماید.

بهترین سبک در حوزه رفتار درمانی دیالکتیک سبکی است که به واسطه آن مشکل و چالشی که بیمار با آن دست‌به‌گریبان است حل می‌شود. به‌عنوان مثال سبک درمانی دیالکتیکی برای فردی که دچار خودآزاری است و دست به خودکشی زده است با سبک درمان دیالکتیکی فردی که دارای افسردگی مزمن است متفاوت است. درواقع بهترین شیوه درمان در این حوزه شیوه‌ای است که بیمار در روند آن بهبود می‌یابد و سرشار از احساسات مثبت می‌شود.  

روش‌های تشخیص در رفتار درمانی دیالکتیک

رفتار درمانی دیالکتیک، درمانی مبتنی بر شواهد به‌شمار می‌آید که به درمان اختلالات شخصیتی و تعارضات بین فردی می‌پردازد. همچنین براساس پژوهش‌های فراوان این درمان افکار خودکشی، اختلالات خلقی و الگوهای رفتاری منفی را بهبود می‎بخشد. درمانگر در جلسه اول درمان با بررسی مشکلات و درگیری‌های مراجع و پرسیدن سؤالاتی مهم و کلیدی و همچنین شرایط زندگی بیمار نوع اختلال او را تشخیص می‌دهد. به‌این ترتیب که در جلسه ابتدایی درمان پرسشنامه‌ای در اختیار بیمار قرار می‌گیرد که با کامل‌ کردن آن کمک زیادی به تشخیص اختلالات و تعارضات خود به درمانگر می‌نماید. در این فرآیند درمانی درمانگر با هدف بالا بردن مهارت پذیرش مراجع، سعی در متعادل ساختن احساسات او می‌نماید. علاقمندان جهت مطالعه بیشتر و آشنایی با راه‌ها و روش‌های تشخیص در درمان دیالکتیک می‌توانند «پکیج جلسه درمان از دکتر لاینهان با متد دیالکتیکی» را از بنیاد روانکال تهیه نمایند. در این پکیج با مشاهده جلسات درمانی در حوزه روانشناسی می‌توانید نسبت به تکنیک‌ها و شیوه‌های تشخیص اختلالات اطلاعات کاملی کسب نمایید.

تفسیر رفتار درمانی دیالکتیک از منظر دکتر لاینهان

رفتار درمانی دیالکتیک، یک درمان سرپایی و ساختاریافته به‌حساب می‌آید که مبتنی بر اصول شناختی رفتاری است و در حال حاضر تنها درمان تجربی محسوب می‌شود. دکتر مارشا لاینهان، که بنیانگذار درمان دیالکتیک شناخته شده است، در این فرایند درمانی، با تمرکز بر حواس اصلی مهارت‌های ذهن‌ آگاهی، نظم بخشی هیجانی، ارتباط مؤثر و پرورش تحمل آشفتگی اقدام به ترمیم رفتارهای منفی و تقویت رفتارهای مثبت می‌نماید. دکتر لاینهان با پرورش مهارت «چه چیزی» از مراجع می‌خواهد که احساسات درونی خود در لحظه‌ حال را بررسی کند و توصیف نماید. هدف دکتر لاینهان از این رویکرد هدف قرار دادن تمایلات بیمار به مشارکت بدون آگاهی ازطریق رفتارهای تکانشی و هیجان محور است.

سپس دکتر لاینهان با پرورش مهارت «چگونه» به بیمار می‌آموزد که در لحظه با ذهنیتی غیرقضاوت‌کننده، بر یک رفتار خاص تمرکز کند. این مهارت تمایل بیمار به ایده‌آل‌سازی و بی‌ارزش نمودن خود و سایر افراد و تمایل او به نشخوار افکار منفی در مورد گذشته یا نگرانی‌های اینده را به‌جای زندگی در لحظه حال هدف قرار می‌دهد. تمام هدف درمان دکتر لاینهان از انجام درمان دیالکتیک شناسایی و اجتناب از رفتار منفی است و بالابردن مهارت تنظیم هیجانات بیمار است. 

تأثیراختلالات روانی بر روی فرد و خانواده فرد مبتلا از منظر رفتار درمانی دیالکتیک

هر تعارض اجتماعی یا اختلال روانی در درجه اول بیما را بسیار مورد آزار قرار می‌دهد و سپس خانواده و اطرافیان او را تحت تأثیر قرار می‌دهد. دوستان، همسر، فرزندان یا خانواده یک فرد مبتلا به افسردگی، اختلال دوقطبی، اختلال شخصیت مرزی، اعتیاد و… به‌صورت مستقیم یا غیر مستقیم تحت تأثیر افکار منفی، احساسات کنترل نشده، خشم، اضطراب و مشکلات دیگر بیمار قرار می‌گیرند. این مسئله سبب می‌شود حلقه نزدیکان فرد بیمار به مشکلات و اختلالات دیگری مانند افسردگی مبتلا شوند. زمانی که بیمار نتواند خشم خود را کنترل کند یا درک درستی از احساسات و افکار خود نداشته باشد، واکنش‌های غیرمنطقی از خود بروز می‌دهد.

درنتیجه اطرافیان ضربه سختی از احساسات کنترل نشده او خواهند خورد؛ پس تشخیص اختلال و تصمیم جهت انجام درمان از سوی بیمار نه‌تنها به خود او کمک می‌نماید تا در برقراری ارتباط موفق‌تر باشد بلکه نزدیکان او را از اضطراب‌ها و استرس‌های ناشی از تعارضات وی نجات می‌دهد.

راه‌حل‌های حمایت‌کننده برای بیماران در رفتار درمانی دیالکتیک شامل چه مواردی است؟

باتوجه به پژوهش‌های انجام شده و تحقیقات مفصلی که در زمینه بیماران درگیر اختلالات مختلف صورت گرفته است بیمارانی که در روند درمانی خود از حمایت خانواده برخوردارند، نتایج بهتری از فرایند درمانی خود دریافت می‌نمایند. مهمترین وظیفه خانواده و دوستان یک فرد بیمار در قدم اول به رسمیت شناختن بیمار به‌عنوان یک عضو خانواده به‌شمار می‌آید. باتوجه به اینکه بیمار از دیگر افراد در رنج بیشتری به‌سر می‌رود، به این ترتیب با مقبولیت از سمت خانواده در روند درمان دیالکتیک تمایل بیشتری به تغییر رفتار از خود نشان می‌دهد.

همچنین وجود آرامش در محیط خانواده، جمع دوستان و همکاران فرد بیمار و همکاری آنان در پروسه درمان به مراجع کمک می‌کند تا میل بیشتری به شناسایی احساسات منفی در خود داشته باشد و در آموزش مهارت‌های نظم بخشی هیجانی، تاب‌آوری، توجه و آگاهی و برقراری ارتباط مؤثر بسیار موفق‌تر ظاهر شود. روانشناسان برجسته که رفتاردرمانی دیالکتیک را در درمان برخی اختلالات انتخاب می‌کنند معتقد هستند، خانواده و دوستان با درک شرایط بیمار می‌توانند به روند درمانی وی سرعت ببخشند و احتمال بازگشت اختلال را پس از بهبودی کاهش دهند. 

در رفتار درمانی دیالکتیک چه کمک‌های درمانی عمیقی به مراجعین خواهد شد؟

DBT درمان مؤثر و عملی است که در روند آن بیمار می‌تواند از زندگی مطلوب‌تر و رفتار سازگارتری برخوردار باشد. مهارت‌هایی که در پروسه درمان دیالکتیک به بیمار آموزش داده می‌شود کمک می‌کند تا بیمار با توانایی‌های خود آشنا شود و برپایه همان‌ها رفتار کند. درنتیجه در چنین فرآیندی فرد احساس بهتری از خود خواهد داشت. در پایان این شیوه درمانی بیمار می‌تواند افکار، باورها و فرضیاتی که زندگی را به چالش می‌کشد شناسایی کند. به‌این ترتیب دیگر از خود انتظار ندارد «از همه بهتر باشد» یا «اگر عصبانی شود آدم بدی است». ازطرفی بیمار در پایان دوره درمان راه‌های بهتری برای تفکر پیدا می‌کند تا زندگی را برای خود آسان‌تر و شیرین‌تر کند.

این پروسه درمانی درصورتی مؤثر و نتیجه بخش خواهد بود که بیمار در درجه اول تمایل به بهبود داشته باشد، خانواده او را همراهی کند و در فرآیند درمان مداومت و جدیت داشته باشد. در طول درمان به مرور زمان با تغییر رفتار فرد بیمار بیشتر برای ادامه درمان ترغیب پیدا می‌کند و با انجام تکالیف و تمرین‌های خانگی، مهارت‌هایی مانند آرام نمودن خود در زمان ناراحتی می‌تواند به روند بهبودی خود سرعت بخشد. به‌این ترتیب فرد احترام بیشتری برای خود قائل خواهد شد و در ذهن، خود را انسان ارزشمندی تصور خواهد کرد و به زندگی اجتماعی بهتر و باکیفیت‌تری دست‌می‌یابد.

خلاصه و جمع بندی

افکار منفی و تصورات اشتباه در زندگی مانند احساس پوچی یا ناامیدی، ناکافی یا ناکامل بودن و داشتن حالات روحی پرفراز و نشیب سبب ایجاد مشکلات و اختلالات روانی و ایجاد تعارضات در زندگی روزمره می‌گردد. افرادی که به این افکار منفی و حالات درونی مخرب گرفتار هستند، شرایط سخت احساسی را تجربه می‌کنند و قادر به مدیریت احساسات خود نیستند. این افراد نه‌تنها خود را آزار می‌دهند بلکه سبب اذیت و ناراحتی اطرافیان خود نیز می‌شوند. اقدام به درمان و علاقه به ایجاد تغییر سبب می‌شود این افراد با آگاهی بر ذهن و احساسات درونی خود بر گفتار و رفتار خود کنترل داشته باشند و لذت بیشتری از زندگی ببرند.

درمان دیالکتیک به‌عنوان مؤثرترین شیوه درمانی به این دسته از بیماران کمک می‌کند تا حالات درونی منفی خود را شناسایی کنند و با آموزش مهارت ذهن آگاهی، نظم بخشی هیجانی، تاب‌آوری و برقراری ارتباط مؤثر رابطه بهتری با اطرافیان خود برقرار کنند. این شیوه مؤثر که از ابتکارات دکتر لاینهان است، باتوجه به نوع اختلال بیمار در سبک‌هی متفاوتی انجام می‌گیرد. جهت مطالعه عمیق‌تر و بهتر این نوع روش درمانی می‌توانید از پکیج‌های بنیاد روانکال که در این زمینه تهیه شده‌اند استفاده نمایید. « مبحث مدیریت جلسه درمان از دکتر لاینهان با متد دیالیکتیکی» در «ابر پکیج الماس» مرجع غنی جهت مطالعه بیشتر در زمینه درمان دیالکتیک محسوب می‌شود. پکیج الماس که بهترین منبع آموزش روانشناسی به‌حساب می‌آید، هم‌اکنون در وب‌سایت بنیاد روانکال در دسترس علاقمندان قرار دارد.